In 1881 kocht Sybren Gerrits van Balen uit Irnsum voor f 10.500 een ‘koopmanshuizinge met pakhuizen, koffiebranderij en tuin’ te Franeker. Hij was geboren in 1849 en in 1878 getrouwd met Minke Broers Kingma van Poppingawier. Sybren van Balen handelde al in koffie en thee, in het familiebedrijf te Irnsum. Toen ze naar Franeker vertrokken had het echtpaar drie kinderen. De andere kinderen werden geboren in Franeker, waar ze nog enkele malen zijn verhuisd.
De zaken verliepen voorspoedig. Op het laatste adres, Eisingastraat 2, lieten de Van Balens een prachtig pand bouwen. Het staat er nog steeds, links naast het planetarium (zie afbeelding). Een oudere ansicht toont hetzelfde pand, met op het zonnescherm de tekst: “Stoomkoffiebranderij – Theehandel – S.G. van Balen & Zn”. Deze en andere foto’s zijn te vinden op historischcentrumfraneker.nl (via het menu: inwoners > sijbren-gerrits-van-balen).
Uncategorized
De boerenzoon Johannes Dirks Hollander, afkomstig van Tzum, trouwde in 1868 met de oudste dochter van een herbergier uit Irnsum. Dat was Richtje Jorna en samen zetten zij de herberg van haar grootvader voort. Na haar vroegtijdig overlijden hertrouwt Johannes in 1875 met Gerbrig van Balen (ook uit Irnsum). In 1889 verkopen zij het etablissement.
Johannes Hollander (1842-1911) overleed in Workum, na een leven vol tegenslagen. Dit blijkt onder meer uit de tekst op de achterzijde van het bidprentje: ‘Het grootste lijden is zielelijden; veel smart kon de mensch verdragen, maar veel zielesmart breekt de lichaamskrachten’.
Opvallend is dat (bijna?) alle uitbaters van het ‘Wapen van Rauwerderhem’ katholiek waren. Lees hier het verhaal over de kasteleins van de oude herberg aan de Wijde Steeg.
Op 27 november 2014 verscheen een nieuw boek over de historie van Jirnsum. Het behandelt de dorpsgeschiedenis in 24 beknopte hoofdstukken, met diverse foto’s van vroeger. Omroep LEO (Leeuwarden) zond op de dag van de presentatie een TV-reportage met de schrijver uit.
Bijzonder is dat elk hoofdstuk is gerelateerd aan een bepaalde (vertel)plek. De meeste mensen willen namelijk graag weten WAAR iets was. De historische beschrijving is opgedeeld in 3 verschillende wandelroutes, van elk 8 hoofdstukken.
Daarnaast bevat het boek een korte ontstaansgeschiedenis van dit terpdorp aan de rivier, dat zich ontwikkelde tot een lintdorp. Een kaart met de drie wandelroutes completeert het geheel, zodat het ook goed mogelijk is om deze dorpsgeschiedenis thuis op de bank te lezen.
Uitgave: eigen beheer. Aantal pagina’s: 68. Te koop: op diverse adressen. Meer info en bestellen: zie Historische wandelroutes Jirnsum.
Het officiële dorpswapen
nov 01
In het dorpswapen overheerst het rood. Dat is de kleur van het wapen van Rauwerderhem, de gemeente die voortkwam uit de eeuwenoude grietenij met dezelfde naam. Samen met Utingeradeel en Idaarderadeel ging Rauwerderhem op in de nieuwe gemeente Boarnsterhim, die bestond tot 31 december 2013.
Bij gemeenteraadsbesluit van 8 december 1985 zijn een wapen en een vlag vastgesteld voor de 18 dorpen van Boarnsterhim. Van sommige dorpen waren al wapens bekend. De andere (waaronder Jirnsum) zijn ontworpen door de Fryske Rie foar Heraldyk en geregistreerd in het “Genealogysk Jierboekje 1986” van de Fryske Akademy, publicatienummer 662.
De golvende zilveren baan over het rode veld van Rauwerderhem staat voor de rivier de Boarn. Het blauwe klaverkruis in het midden is het teken van Mauritius, de heilige aan wie de oorspronkelijke kerk op de oude dorpsterp van Irnsum was gewijd.
Het officiële dorpswapen is in 2014 gedigitaliseerd en voorzien van de dorpsslogan, zoals vastgesteld door Plaatselijk Belang Irnsum, na het uitschrijven van een wedstrijd onder de inwoners in 2013. Van het wapen met slogan is een weersbestendig paneel gemaakt, dat tegelijk met het nieuwe boek ‘Historische wandelroutes Jirnsum’ werd aangeboden.
Naschrift: Sinds zomer 2015 prijkt het dorpswapen onder de plaatsnaamborden bij de toegangswegen naar Jirnsum. Uiteraard is het ook te vinden op de dorps-site van Irnsum.
Het was gezellig druk in de Fermanje, afgelopen zondag (20 mei 2012). Er lagen albums met oude dorpsfoto’s, die aanleiding gaven tot hele conversaties over verdwenen gebouwen en wie-daar-ook-alweer woonde. Op het projectiescherm draaide continu een selectie van de mooiste foto’s van de afgelopen eeuw. Diverse mensen, ook van buiten Jirnsum, hadden foto’s meegebracht. Van de nog onbekende foto’s zijn digitale kopieën gemaakt. We willen deze mensen hartelijk dankzeggen.
Zondag 20 mei 2012 is er een gezellige inloopmiddag in de Fermanje te Jirnsum.
Kom ook kijken en herinneringen ophalen, of verhalen van vroeger met ons delen. Voor het eerst te zien: een uniek houtsnijwerk http://www.bovenlichten.net/id482.html uit Pybinga State.
Verder zijn we o.a. op zoek naar foto’s van de afgebroken gebouwen in de Wijde Steeg (oude herberg, winkels, huizen, boterwaag). Heeft u die? Ook tekeningen, documenten, of voorwerpen over de historie van Jirnsum kunt u laten zien en beoordelen. Van zulke zaken maken we graag een foto of een kopie, zodat u ze direct weer mee naar huis kunt nemen.
Plaats: De Fermanje, Rijksweg 138, Jirnsum. Datum: 20 mei 2012 van 13:00 tot 17:00 uur.
Gedichten uit 1825
mrt 19Gedichten over Irnsum uit 1825 van de schrijvende boer K.C. Nijdam.
Over het leven en werk van Klaas Cornelis Nijdam (1774-1845) verscheen een artikel in De Vrije Fries 2010. Op 19 maart 2011 was er in Leeuwarden een lezing over dit onderwerp. De Leeuwarder Courant van 23-03-2011 wijdde er een bespreking aan, in de rubriek ‘bijeengelezen’, met als titel “Dichtende boer Nijdam belangrijke schakel”.
Meer lezen? Zie https://www.irnsum.nl/klaas-cornelis-nijdam/
Moord bij Oudeschouw
jan 01Moord van 1928 bij Oudeschouw krijgt een vervolg…
De bekende Friese schrijver Hylke Speerstra schreef een nieuwe editie van ‘It wrede paradys’. Daarin staat het aangrijpende verhaal van een emigrant wiens verloofde werd vermoord bij Oudeschouw.
Schaafsma’s uit Irnsum
apr 01In maart 2010 verscheen -in kleine oplage- het hier afgebeelde boek. Het gaat over Pieter Jentjes die werd geboren te Irnsum als zoon van een schipper uit een katholieke familie. Hij trouwde in 1787 met Wapke Sybrens. Zij waren de voorouders van één der families met de naam Schaafsma. Op boeiende wijze wordt hun leven in de Franse tijd beschreven. Ook het nageslacht komt uitgebreid aan bod. Het boek telt 120 pagina’s en is geschreven door Siep Schaafsma.
Volle zaal bij historische Lezing in de Bibliotheek te Grou, op 9 maart 2010.
In januari t/m april 2010 vonden er in Friesland vier lezingen plaats over historische onderwerpen. De lezing “Kleasters yn it Boarne gebiet” betrof deze omgeving. Zo was er in Nes (bij Akkrum) een belangrijk klooster van de Duitse Orde. En in Aalsum (bij Oudeschouw) stond een vrouwenklooster, dat ooit meer dan 100 nonnen herbergde.
Deze lezing werd verzorgd door Prof. dr. Hans Mol van de Fryske Akademy. Hij weet veel van deze materie en kon op een heldere en boeiende wijze vertellen. Er kwamen maar liefst 130 geïnteresseerden op af. Een duidelijk teken dat er veel belangstelling is voor de historie van de eigen omgeving. Hopelijk komt er nog eens een vervolg, want het publiek wil graag meer weten over de stinzen in dit gebied…