Hoe beter de grond, hoe rijker de boeren. De grond in het Boorngebied was van oudsher zeer geschikt voor de veeteelt. Dat wisten de monniken al in de middeleeuwen, toen de kloosters de vruchtbaarste gronden in bezit hadden. Tussen Rauwerd en Irnsum ligt zo’n gebied met vruchtbare klei, dat grotendeels behoorde tot het dorpsgebied van Rauwerd.
Uit eigen onderzoek naar de welvaart van de boerenstand in 1749 (in de dorpen Irnsum, Grouw, Roordahuizum, Rauwerd en Friens) blijkt dat de meeste rijkdom te vinden was onder de boeren van Rauwerd en Friens. Tussen deze dorpen ligt het riviertje de Moezel, een nog zichtbaar restant van een zijtak van de Middelzee. Door overstromingen werd in dit gebied, dat in feite de Boorndelta was, veel zeeklei afgezet.
Boerderijen
Deze website toont op de homepage een satellietfoto, die ook als kaart kan worden ingesteld. Hierop staan talrijke (oranje) stippen, in een wijde cirkel in & rondom Irnsum. Dit gebied omvat ruwweg Irnsum, Flansum, Hegedyk (Rauwerd), Friens en de Suorein. Bijzonder is dat deze boerderijen in 3 verschillende grietenijen lagen. Deze zouden later de gemeenten Rauwerderhem, Idaarderadeel en Utingeradeel gaan vormen.
Elke stip geeft de plek aan van een boerderij. Sommige zijn al verdwenen, andere zijn verplaatst of ‘aan de agrarische bestemming onttrokken’, zoals dat zo mooi heet. In eerste instantie bestaat de populatie uit ongeveer 90 boerderijen.
De basis van de database bestaat uit alle boerderijen die stemrecht hadden in 1640. Daarvan bestaat een register, de zogenaamde Stemkohieren. Boerderijen die later zijn gebouwd komen ook in het bestand. De bijbehorende informatie komt uit allerlei bronnen, zoals de Floreenkohieren, krantenartikelen van bijv. verkopingen, gegevens uit het notarieel archief, genealogische informatie en diverse boeken.
Het is mijn bedoeling om zoveel mogelijk namen van eigenaren en bewoners te kunnen koppelen aan hun boerderijen. Wie op deze website voorouders heeft gevonden kan dus ook gemakkelijk zien op welke plek zij boer zijn geweest. Natuurlijk het liefst met (een indicatie van) de jaartallen er bij!
Gepresenteerd onder enorme belangstelling (op zondag 22 februari 2015 in de pleats van Titus de Wolff) het boek ‘Flânsum’. De ondertitel ‘Geschiedenis en Herinnering’ geeft precies aan waar het over gaat.
Flânsum is een heel oude agrarische nederzetting tussen Rauwerd (Raerd) en Irnsum (Jirnsum). Het begon met een aantal boerderijen op een terp, maar die terp werd al in de 19e eeuw afgegraven. Het boek beschrijft deze boerderijen en hun bewoners, maar het behandelt ook de geschiedenis van het landschap, met vaarwegen en oude voetpaden. In de late middeleeuwen stonden er zelfs een kapel en een stins. Van oudsher was het katholieke deel van de inwoners georiënteerd op Irnsum en hun kinderen liepen dagelijks naar school, over een voetpad door de weilanden naar De Pôle.
Het mooi verzorgde boek in harde kaft telt 140 pagina’s met talrijke foto’s en is in eigen beheer uitgegeven. Het is voor € 25 te koop bij Titus de Wolff, Flânsum nr. 5 en bij de schrijfster Sjoke Brunia-de Wolff, It Fintsje 6 te Raerd.