Terug naar hoofdstuk    Naar homepage

Dorpsbeschrijving 1845 - door Van der Aa

Irnsum, Jirnsum of Eernsum, oudtijds Yrnersum, is een dorp in de grietenij Rauwerderhem, drie uur gaans van Leeuwarden en een uur van Rauwerd.

Het ligt aan de straat van Leeuwarden naar Heerenveen en aan de vaarweg voor grote schepen die vanuit Leeuwarden of vanuit het Groningerland naar de Zuiderzee varen.

Irnsum is een grote, dichtbevolkte plaats vijf minuten gaans van de in 1839 aangelegde brug over de genoemde vaarweg.

Klik hier voor een vergroting

De dorpskom telt 103 huizen en 510 inwoners. Het dorp, met de buurten Vierhuizen, Abbingawier, Fonteburen en Kerkeburen, heeft 119 huizen en 620 inwoners. Deze leven veelal van de landbouw en de veeteelt.

De 260 hervormden die er wonen, behoren tot de gemeente Rauwerd en Irnsum. Hun kerk, gelegen boven op een terp, was voor de reformatie aan de H. Marcus toegewijd. (red: de patroonheilige van deze kerk was Sint Mauritius) Het is een oud goed-onderhouden gebouw met een stompe huisdaktoren.

De 90 doopsgezinden behoren tot de gemeente van Irnsum en Poppingawier. Hun kerk is een klein en oud gebouw zonder toren gesticht in 1648.


Ook de 200 katholieken van het dorp hebben een eigen kerk bediend door een pastoor. Deze is toegewijd aan de H. Michaël (red: moet zijn Sint Marcus) en werd in het jaar 1709 gesticht. Aan de straatweg voor de kerk staat een riante pastoorswoning.

De dorpsschool telt gemiddeld 100 leerlingen. In het jaar 1672 werd bij het dorp een schans opgeworpen om de Munstersen de weg naar Leeuwarden af te snijden. Van die schans zijn geen overblijfselen bewaard gebleven. De kermis wordt op de derde zondag van augustus gehouden.

Naar: "Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden"
door A.J. van der Aa, deel 6, 1845.

Over klooster Aalsum

Aalsum is een hoog en fraai gelegen dorp ongeveer een half uur gaans van Dokkum. Vroeger was er een nonnenklooster, van de grauwe zusters in Friesland. Aanvankelijk was dit klooster gevestigd tussen Akkrum en Irnsum, maar in 1521 werd het slachtoffer van de oorlog tussen de Gelderse en Bourgondische vorsten en brandde het tot de grond toe af. Na deze oorlog werd het klooster herbouwd bij Aalsum.

Naar: "Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden"
door A.J. van der Aa, deel 1, 1839.

Over de auteur

Abraham Jacob van der Aa, geboren 1792 te Leiden, schreef tal van studies op topografisch en historisch gebied. Zijn "Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden" verscheen tussen 1839 en 1851. Het bestaat uit 13 delen waarin in alfabetische volgorde alle steden, dorpen, gehuchten, landhuizen, enz. in Nederland, Luxemburg en Indonesië worden beschreven.

Notitie: In die tijd was Friesland verdeeld in drie kwartieren: Oostergo, Westergo en Zevenwouden. Irnsum, in de Grietenij Rauwerderhem, behoorde tot Oostergo. Op 1 januari 1840 telde Friesland 38.660 woningen en 276.859 inwoners. Oostergo telde 11.444 huizen en 66.000 inwoners.

Naar boven
www.irnsum.nl : de website over de dorpshistorie van Jirnsum